Khung lý thuyết của MBTI
Khung lý thuyết của MBTI (Myers-Briggs Type Indicator), được dùng để hiểu cách con người nhận thức thế giới và đưa ra quyết định.MBTI (Chỉ báo phân loại tính cách Myers-Briggs) là một công cụ đánh giá tâm lý nổi tiếng, được phát triển dựa trên lý thuyết của nhà tâm lý học Carl G. Jung. Công cụ này giúp con người hiểu rõ hơn về cách họ nhận thức thế giới, xử lý thông tin và đưa ra quyết định.
MBTI phân loại con người thành 16 kiểu tính cách khác nhau dựa trên 4 cặp đối lập, mỗi cặp đại diện cho một chiều tâm lý. Mỗi người sẽ nghiêng về một trong hai thái cực của mỗi cặp.
| Chiều hướng tâm lý | Tùy chọn | Ý nghĩa chính |
|---|---|---|
| 1. Nguồn năng lượng | E – Extraversion (Hướng ngoại) I – Introversion (Hướng nội) |
Tương tác với thế giới bên ngoài hay bên trong để nạp năng lượng |
| 2. Thu thập thông tin | S – Sensing (Cảm nhận cụ thể) N – Intuition (Trực giác) |
Tập trung vào hiện thực hay khả năng và tương lai |
| 3. Ra quyết định | T – Thinking (Lý trí) F – Feeling (Cảm xúc) |
Ưu tiên logic hay giá trị cá nhân, cảm xúc |
| 4. Cách hành động | J – Judging (Nguyên tắc) P – Perceiving (Linh hoạt) |
Thích kế hoạch hay linh hoạt, tùy cơ ứng biến |
→ Kết quả là 16 tổ hợp tính cách như:
-
INTJ – Nhà chiến lược
-
ENTP – Người khám phá
-
ISFJ – Người bảo vệ
-
ESFP – Người trình diễn
(và còn lại 12 nhóm khác)
MBTI và mối liên hệ với tinh thần khởi nghiệp (entrepreneurship)
1. Introversion (Hướng nội) vs. Extraversion (Hướng ngoại)
| Đặc điểm | Hướng nội (Introversion) | Hướng ngoại (Extraversion) |
|---|---|---|
| Năng lượng đến từ | Thời gian một mình, không gian yên tĩnh | Giao tiếp, môi trường đông người |
| Phong cách làm việc | Tập trung, thích làm việc độc lập | Chủ động, thích làm việc nhóm hoặc thảo luận |
| Trong khởi nghiệp | Có xu hướng phân tích kỹ lưỡng trước khi hành động, thích làm việc phía sau hậu trường | Tự tin khi pitching, networking, xây dựng đội nhóm, gọi vốn |
Gợi ý ứng dụng: Người hướng nội nên chọn các mô hình kinh doanh phù hợp với sự tập trung và độc lập (như freelancer, sản phẩm kỹ thuật số), trong khi người hướng ngoại phát huy thế mạnh trong môi trường cần nhiều giao tiếp như thương mại, dịch vụ, bán hàng.
2. Sensing (Cảm nhận cụ thể) vs. Intuition (Trực giác)
| Đặc điểm | Sensing (Cảm nhận) | Intuition (Trực giác) |
|---|---|---|
| Cách xử lý thông tin | Dựa vào dữ kiện cụ thể, chi tiết, từng bước | Dựa vào bức tranh tổng thể, mô hình, ý tưởng |
| Cách nhìn vấn đề | Thực tế, chú trọng chi tiết, “thấy gì làm nấy” | Sáng tạo, liên tưởng, “thấy một, nghĩ mười” |
| Trong khởi nghiệp | Phù hợp với việc thực thi, tối ưu, vận hành | Giỏi phát hiện cơ hội mới, hình dung xu hướng tương lai |
Gợi ý ứng dụng: Doanh nhân thiên về trực giác thường là người đưa ra tầm nhìn chiến lược, còn người thiên về cảm nhận cụ thể giỏi trong việc triển khai và kiểm soát hoạt động hằng ngày.
3. Thinking (Lý trí) vs. Feeling (Cảm xúc)
| Đặc điểm | Thinking (Lý trí) | Feeling (Cảm xúc) |
|---|---|---|
| Cách ra quyết định | Logic, khách quan, dựa trên nguyên tắc | Dựa vào cảm xúc, cân nhắc tác động đến người khác |
| Xử lý xung đột | Ưu tiên sự công bằng, đúng/sai rõ ràng | Ưu tiên sự hài hòa, cảm xúc của mọi người |
| Trong khởi nghiệp | Giỏi đàm phán, quyết đoán, phân tích lợi nhuận | Giỏi xây dựng văn hóa doanh nghiệp, gắn kết nhân sự, giữ khách hàng |
Gợi ý ứng dụng: Người lý trí thường giỏi trong tài chính, chiến lược và vận hành, còn người cảm xúc có thể phát triển thương hiệu mạnh, tạo cộng đồng, và chăm sóc khách hàng tốt.
4. Judging (Nguyên tắc) vs. Perceiving (Linh hoạt)
| Đặc điểm | Judging (Nguyên tắc) | Perceiving (Linh hoạt) |
|---|---|---|
| Cách tổ chức công việc | Lập kế hoạch rõ ràng, thích có kết thúc | Linh hoạt, thích khám phá, sẵn sàng thay đổi |
| Thái độ với thời hạn | Đúng giờ, muốn hoàn thành sớm | Trì hoãn nhưng có thể sáng tạo đột phá |
| Trong khởi nghiệp | Giỏi xây dựng hệ thống, quy trình | Giỏi xoay trục (pivot), thích nghi với thay đổi thị trường |
Gợi ý ứng dụng: Người “Judging” nên phụ trách điều hành, quản trị và lên kế hoạch; người “Perceiving” có thể phát huy trong vai trò đổi mới, thử nghiệm ý tưởng và tiếp cận linh hoạt.
💡 Tóm lại:
Không có kiểu tính cách nào “tốt hơn” trong khởi nghiệp – mỗi người có thể thành công nếu biết tận dụng điểm mạnh và kết hợp đúng đội ngũ. Ví dụ:
-
Một doanh nghiệp khởi nghiệp hiệu quả có thể gồm:
→ Một người hướng nội – trực giác – lý trí – nguyên tắc (ví dụ: CEO chiến lược)
→ Kết hợp với một người hướng ngoại – cảm nhận – cảm xúc – linh hoạt (ví dụ: CMO sáng tạo và giao tiếp tốt)
